Een recent uitgevoerd onderzoek, gecommissioneerd door Essent en uitgevoerd door het gerenommeerde onderzoeksbureau Berenschot, werpt een verhelderend licht op de toekomst van energierekeningen in Nederlandse huishoudens. De bevindingen van dit onderzoek tonen aan dat de komende tien jaar grote verschillen zullen optreden, vooral voor consumenten met een cv-ketel en huurders die niet in staat zijn te investeren in duurzaamheid.
Inhoudsopgave
Stijgende energiekosten en ongelijke lastenverdeling
De energiekosten voor Nederlandse huishoudens zijn de afgelopen jaren aanzienlijk gestegen, en volgens de voorspellingen van het onderzoek lijkt deze trend zich voort te zetten. Echter, niet alle huishoudens zullen gelijk worden getroffen. De kloof tussen de rekeningen zal vooral worden bepaald door factoren zoals de kwaliteit van isolatie en de gebruikte verwarmingsmethoden. Met name huishoudens met een laag inkomen, huurders, en woningen gebouwd vóór 1980 zonder adequate isolatie zullen de last dragen, aldus het onderzoek.
Impact van duurzame investeringen
Huishoudens die geïnvesteerd hebben in duurzame oplossingen zoals warmtepompen en zonnepanelen zullen daarentegen relatief voordelig uitkomen. Deze huishoudens profiteren van lagere belastingen op elektriciteit, terwijl huishoudens met cv-ketels te maken krijgen met hogere belastingen op gas.
Opvallend is dat huishoudens die alleen een cv-ketel hebben de hoogste energierekeningen zullen ontvangen. Voor deze huishoudens was de energierekening in 2023 al de helft hoger dan twee jaar eerder, en de voorspellingen suggereren dat dit niveau gedurende het komende decennium zal blijven stijgen.
Oorzaken van stijgende kosten
De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door de toenemende vaste kosten van de energierekening, waaronder belastingen op gas en netbeheerkosten, zoals door de onderzoekers wordt verklaard.
Uitdagingen voor duurzaamheid
Het onderzoek wijst ook op een zorgwekkende trend voor huishoudens die al hebben geïnvesteerd in isolatie en zonnepanelen. Het aandeel van vaste kosten in de totale rekening zal naar verwachting toenemen van 5% naar circa 15%, wat betekent dat het verminderen van energieverbruik minder impact zal hebben op de totale kosten. Dit zou het draagvlak voor verdere energietransitie kunnen verminderen, waarschuwen de onderzoekers.
Aanbevelingen voor beleidsmakers
Om deze uitdagingen aan te pakken, bevelen de onderzoekers verschillende maatregelen aan. Allereerst pleiten ze voor de voortzetting en mogelijk zelfs uitbreiding van het Noodfonds Energie, om huishoudens met lage inkomens en hoge energierekeningen te ondersteunen.
Verder stellen ze voor om belastingen op gas en netbeheerkosten te beperken om het enthousiasme voor energietransitie te behouden. Daarnaast suggereren ze het subsidiëren van thuisbatterijen om het netwerk minder te belasten. Momenteel zijn thuisbatterijen nog niet kostenefficiënt, maar de onderzoekers geloven dat lagere kosten haalbaar zijn als meer consumenten ze aanschaffen.
Conclusie
In een tijd waarin de energietransitie steeds meer aandacht krijgt, benadrukt dit onderzoek de noodzaak van gerichte actie om ervoor te zorgen dat niemand achterblijft en dat duurzame energie toegankelijk blijft voor alle huishoudens. De bevindingen bieden belangrijke inzichten voor beleidsmakers, energiebedrijven en consumenten om een evenwicht te vinden tussen betaalbaarheid en duurzaamheid in de energiemarkt van de toekomst.
